Chương 1: Quên Mất Bản Ngã
(Fukuda Chiyo-ni, 福田 千代尼)
Môi thắm son hồng
tôi đà quên mất—
làn nước xuân trong.
Rouged lips
forgotten—
clear spring water.
Trong thoáng chốc bà đã quên mất bản thân mình. Đây là một trong những bài haiku về sự chứng ngộ đáng nhớ nhất của Chiyo-ni. Bài thơ nói về việc Chiyo-ni quên mất đôi môi của mình đang tô son – thứ trang điểm quan trọng đối với phụ nữ thời bà cũng như phụ nữ thời nay – trong khi cúi xuống uống làn nước mát. Bài haiku này gói gọn phong cách đặc biệt của bà, kết hợp hài hoà giữa tính dục và sự rõ ràng của ngôn ngữ. Nhưng quan trọng hơn hết, nó biểu lộ sự thức tỉnh cao độ đến từ sự lãng quên bản ngã và có mặt trong giây phút hiện tại. Nếu tâm thức của bà chứa đầy lo lắng, bận rộn nghĩ về những thức trang điểm, bà sẽ không thể nào thấy rõ và trân quý được làn nước xuân đang chảy trong khe suối, hay có thể hoàn toàn thưởng thức được ngụm nước trong lòng bàn tay của mình. Trong giây phút đó, bà chỉ còn ”Ah, làn nước xuân trong”. Như lời của thiền sư Đạo Nguyên, bậc đạo sư sống vào thế kỷ mười ba: ”Khi quên mất bản ngã của mình, ta có thể nhớ đến mười vạn thứ khác nhau’’. Điều này không hề dễ dàng nhưng thực sự lợi ích khi ta hướng sự chú ý đến những thứ khác thay vì bản thân mình, dẫu đó là khuôn mặt mệt mỏi của một người vô gia cư trong một góc phố hay những hạt mưa chảy sáng trên ô cửa sổ. Cho dù chỉ thực tập như vậy vài ba phút mỗi ngày, nó sẽ giúp ta nuôi lớn được sự tỉnh thức, và quan trọng hơn, nó có thể giúp ta ý thức được tính nhân văn đích thực của bản thân mình.
_________
* Pháp Hoan dịch từ bản bản dịch tiếng Anh của Patricia Donegan trong Haiku Cho Tâm Hồn: 108 Bài Thơ Để Nuôi Dưỡng Sự Tỉnh Thức & Mở Rộng Trái Tim. Nguyên tác thơ của Fukuda Chiyo-ni [福田 千代尼, Phúc Điền Thiên Đại Ni; 1703–1775].
PHÁP HOAN | 法歡 