Hôm nay là ngày ”Chiến sĩ trận vong”, cũng là ngày kỷ niệm 104 năm Chiến Tranh Thế Giới lần thứ nhất (11.11.1918 – 11.11.2022) chấm dứt. Ở Canada, vào ngày này người ta thường cài hoa anh túc đỏ lên ngực để tưởng nhớ đến những người lính đã ngã xuống trong hai cuộc thế chiến. Nhân dịp này, mời mọi người cùng đọc lại một bài thơ của Hermann Hesse.
Nghĩ về bạn trong đêm
Trong năm tháng ác độc này, mùa thu đến sớm.
Tôi một mình trên cánh đồng, gió lạnh thổi qua mũ,
Mưa đêm rào rạt. Còn bạn, bạn tôi ơi?
Bạn đang đứng đó – có lẽ – ngắm nhìn vầng trăng khuyết.
Di chuyển theo hình vòng cung nhỏ qua cánh rừng
Trong thung lũng tối đen cùng lửa trại cháy đỏ.
Có lẽ bạn đang ngủ say trên cánh đồng thơm mùi rạ,
Và sương khuya rơi nhẹ lên chiến phục và vầng trán lạnh căm.
Hay có lẽ tối nay, trên lưng ngựa xa xăm,
Chốn tiền đồn yên tĩnh, mắt dõi nhìn, với súng trong tay,
Bạn đang thầm thì, vuốt lưng con ngựa mỏi.
Hoặc có lẽ – bạn đang nghỉ qua đêm
Như vị khách trong lâu đài xa lạ
Lặng lẽ viết một bức thư dài trong ánh đèn mờ tỏ,
Tay gõ nhẹ lên phím dương cầm bên cửa sổ
Dò dẫm từng âm thanh –
– Hoặc có lẽ
Bạn đang nằm chết, lặng câm
Và trong đôi mắt nghiêm nghị, thân thương
Không còn ánh ngày rọi chiếu
Và bàn tay thẫm nâu héo rũ,
Cùng vầng trán rách bươm.
Ôi, nếu như tôi, một lần, trong ngày ấy
Về tình yêu của tôi thổ lộ
Tôi đã quá ngại ngùng để nói ra!
Nhưng bạn biết…và khẽ gật đầu
Đâu đó đêm nay, trước lâu đài xa lạ
Khẽ gật đầu trên lưng ngựa trong rừng khuya lạnh giá
Khẽ gật đầu trong giấc ngủ vùi giữa đống cỏ khô
Và bạn mỉm cười, nơi xa, thầm nghĩ…
Và có lẽ
Ngày nào đó, bạn sẽ trở về từ chiến tranh
Và ta sẽ cùng nhau dạo bước vào buổi tối yên bình,
Sẽ nói về những trận chiến ở Luttich, Longwy, Dammerkirch,
Và mỉm cười trang trọng, và mọi thứ sẽ trở lại như xưa,
Và không ai nói về nỗi lo sợ và tình yêu ngày ấy,
Và với một câu nói đùa, bạn sẽ xua đi
Nỗi sợ hãi, chiến tranh, những đêm lo lắng,
Và anh chớp mùa hè của tình bạn ngây thơ trong sáng
Vào quá khứ lãng quên, không trở lại bao giờ.
*
Denken an den Freund bei Nacht
Früh kommt in diesembösen Jahr der Herbst.
Ich geh bei Nacht im Feld, den kalten Wind am Hut,
Der Regen klirrt. Und du? Und du, mein Freund?
…
Du stehst – vielleicht -und siehst den Sichelmond.
Im kleinen Bogen über Wäldern gehen
Und Biwakfeuer rot im schwarzen Tal.
Du liegst – vielleicht – im Feld auf Stroh und schläfst,
Und über Stirn und Waffenrock fällt leicht der Tau.
Kann sein, du bist zu Pferde diese Nacht,
Vorpfosten, spähend unterwegs, Revolver in der Faust,
Flüsternd und kosend mit dem müden Gaul.
Vielleicht – ich denk’ mir’s so – bist du die Nacht
in einem fremden Schloß und Park zur Nacht
Und schreibst bei Kerzenlicht an einem Brief,
Und tippst am Flügel im Vorübergehn
An klingende Tasten –
– Und vielleicht
bist du schon still und tot. Und deinen lieben
ernsthaften Augen scheint der Tag nicht mehr,
Und deine liebe brauen Hand hängt welk,
Und deine weiße Stirne klafft. – O hätt ich,
hätt ich dir einmal noch am letzten Tage
dir etwas noch gezeigt, gesagt
von meiner Liebe, die zu schüchtern war!
Du kennst mich ja, du weißt … und lächelnd nickst
du in die Nacht vor deinem fremden Schloß,
und nickst auf deinem Pferd im nassen Wald,
und nickst im Schlaf auf deiner harten Streu,
und denkst an mich und lächelst.
Und vielleicht
vielleicht kommst du einmal vom Krieg zurück
und eines Abends trittst du bei mir ein,
man spricht von Lüttich, Longwy, Dammerkirch,
und lächelst ernst, und alles ist wie einst,
und keiner sagt ein Wort von seiner Angst,
von seiner Liebe. Und mit einem Witz
Wirfst du die Angst, den Krieg, die bangen Nächte,
Das Wetterleuchten scheuer Männerfreundschaft
Ins kühle Nichtgewesensein zurück.
____________________
Pháp Hoan dịch từ nguyên tác tiếng Đức Denken an den Freund bei Nacht của Hermann Hesse. Có tham khảo bản dịch Anh ngữ của James Wright.
ThíchThích
Pháp Hoan dịch bài thơ này đang lúc chị nghĩ đến một sự trở về của một tâm hồn sau chiến tranh của bên ngoài lẫn nội tâm, và thật xúc động với những lời dịch xuất thần.
ThíchThích
PH cũng rất xúc động khi dịch bài thơ này, và mỗi lần đọc lại là một lần thổn thức. Những gì liên quan đến chiến tranh và nước Đức thường khiến bản thân mình như vậy. PH vẫn cầu mong chị Tống Mai được an lành để làm tranh, chụp ảnh, đọc thơ và viết những đoản văn tự sự rất đẹp khác.
ThíchThích