THẦN KHÚC – HOẢ NGỤC (Canto IX) – DANTE ALIGHIERI

Phần I: HOẢ NGỤC
Chưa chú thích, còn chỉnh sửa và bổ sung
============

Canto IX: (1070-1199)

Màu hèn nhát hằn lên ở bên trên nét mặt
Khi trông thấy bóng thầy đang tiến lại gần hơn
Khiến khuôn mặt giận hờn thôi không còn đỏ gắt.

Thầy dừng lại, chú tâm, như thể đang nghe ngóng,
Bởi đôi mắt lúc này khó có thể nhìn sang
Bầu không khí tối tăm cùng màn sương xáo động.

‘Ta phải thắng trận này’, thầy tôi cất tiếng nói,
‘Nếu không thời…. Lời hứa cứu giúp ở trên cao
Dẫu chậm trễ thế nào hãy bình tâm ngóng đợi!’

Tôi nhận thấy rõ ràng rằng thầy đang che đậy
Chữ đầu tiên của thầy bằng những chữ theo sau,
Mang ý nghĩa khác nhau với những gì trước đấy.

Dẫu thế lời của thầy vẫn làm tôi kinh hãi,
Bởi câu văn đứt gãy khiến tôi lắm hoang mang,
Nghĩ rằng nó tệ hơn những gì thầy muốn nói.

‘Ở vòng ngục đầu tiên nơi hình phạt duy nhất
Là hy vọng đánh mất đã từng có một ai
Thân hành đến tận đây – sâu bên trong ngục thất?’

Tôi vội hỏi câu này và rồi thầy đáp trả:
‘Hiếm có linh hồn nào ở trong cõi Lim-bo
Làm được chuyến vãng du như bản thân ta đã.

‘Quả thực có một lần E-ri-ton độc ác
Dùng ma lực phù phép mang ta đến tận nơi,
Kẻ có thể triệu hồi bóng hình về lại xác.

‘Nào có được bao lâu khi ta lìa cõi sống
Để cứu một vong hồn khỏi vòng ngục Juda
Mụ phù thuỷ bắt ta vào bên trong cánh cổng.

‘Đó là chốn tối tăm và nằm sâu tận đáy,
Cách xa cõi thiên đường quanh mọi vật vần xoay.
Ta biết lối đi này con chớ nên sợ hãi.’

‘Trên bề mặt vũng lầy khói bốc lên nồng nặc,
Đang dần dà vây bọc quanh thành phố thảm sầu.
Chúng ta không thể vào nếu không dùng vũ lực.’

Thầy nói thêm nhiều điều nhưng tôi không còn nhớ,
Vì mắt và tâm trí bị thu hút từ xa
Bởi đỉnh tháp chói loà bừng lên trong lửa đỏ.

Ở nơi đó thình lình ba hung thần địa phủ,
Trên người đầy máu mủ đồng xuất hiện một lần:
Bọn chúng có thân hình và dáng dấp phụ nữ,

Thắt lưng được làm bằng rắn chín đầu màu ngọc,
Cùng vô số rắn độc, rắn chúa, rắn mọc sừng,
Đang ngoe nguẩy không ngừng ở trên đầu làm tóc.

Thầy của tôi biết rằng chúng là bầy hầu gái,
Phụng sự cho Nữ Hoàng của vĩnh viễn đau thương,
Nói với tôi: ‘Hãy nhìn! Đám hung thần ma quái.

Ác thần Me-ge-ra đứng ở bên tay trái.
A-lec-to bên phải đang buồn bã khóc than.
Ở giữa Te-si-fon. Thầy của tôi ngừng lại.

Bọn chúng dùng móng tay cấu cào lên bầu ngực,
Đoạn đấm mạnh vào người rồi rít giữa không trung.
Tôi nép vào thi nhân vì kinh hoàng tột bực.

‘Hãy để Me-du-sa biến hắn ta thành đá,’
Bọn chúng đưa mắt nhìn xuống dưới rồi hét to.
‘Món nợ Te-se-o trước vay nay phải trả.’

‘Nào con hãy quay người và nhắm nghiền mắt lại,
Vì nếu con lỡ dại nhìn vào mắt Gor-gon,
Thời lối về của con sẽ mất đi mãi mãi.’

Thầy xoay người của tôi khi ban lời khuyên nhủ
Rồi lại lấy tay mình thầy bịt kín mắt tôi,
Như thể lời vừa rồi vẫn còn chưa thấy đủ.

Các bạn là những người có trí khôn tuyệt mỹ,
Làm ơn xem xét kỹ bao ý nghĩa ẩn tàng
Ở bên dưới lớp màn của vần thơ kỳ bí.

Và giờ đây ập về trên những con sóng tối,
Một tiếng động kinh hoàng dường xé nát thinh không
Khiến đôi bờ con sông đồng rung lên dữ dội.

Âm thanh chẳng khác gì trận cuồng phong vừa nổi,
Sinh ra bởi những luồng khí nóng ngược chiều nhau,
Quét qua cánh rừng sâu với lực đi tuyệt đối,

Bẻ hết lá trên cành rồi thổi bay cùng khắp,
Hất tung đám bụi mù xoay tít giữa không gian,
Khiến mục tử, thú hoang chạy tìm nơi ẩn nấp.

‘Con trai lành của ta’, thầy bỏ tay khỏi mắt,
‘Trên vũng lầy cổ đại con hãy nhìn về nơi
Đang có những làn hơi dâng lên dày đặc nhất.’

Như lũ ếch cuống cuồng trước răng nanh rắn độc,
Xuyên qua làn nước đục xuống tận đáy vũng lầy,
Rồi chia ra thành bầy dạt hai bên bờ đất,

Cũng vậy hơn một nghìn vong linh tôi thấy được,
Họ tranh nhau trốn trước bóng dáng một thiên thần
Người sải bước trên đầm nhưng chân không chạm nước.

Tôi thấy ngài đang khua làn khí vờn trên mặt,
Rồi chìa tay trái về phía trước để xua đi,
Như thể hơi khói kia đủ làm ngài khó nhọc.

Hẳn ai cũng biết rằng ngài đến từ Thiên Giới,
Và khi quay sang nhìn, thầy ra hiệu cho tôi
Phải cung kính cúi người và lặng im tuyệt đối.

Tôi nhận thấy thiên thần tràn đầy lòng căm phẫn,
Ngài tiến đến cổng thành rồi vung chiếc đũa con,
Cánh cổng liền mở toang – không có gì ngăn cản.

‘Hỡi dòng gióng thối tha bị thiên đường đày ải,’
Trên bậc cửa kinh hoàng ngài quát lớn, ‘tại sao
Dám cất chứa hỗn hào trong tâm hồn dơ dáy?’

‘Thánh ý ở trên cao hà cớ gì chống đối
Khi mục đích của Ngài không thể nào đổi thay,
Mà chỉ khiến chúng bay thêm bội phần nhức nhối?

‘Có lợi ích gì đâu khi đối đầu phận số,
Hẳn chúng bây còn nhớ Ce-be-rus hung tàn
Vết chém vẫn nguyên tồn ở trên cằm và cổ.’

Rồi ngài quay trở về trên con đường nhớp nháp
Bỏ mặc hai thầy trò – không một tiếng hỏi thăm,
Như thể còn bận tâm với vô vàn thứ khác

Hơn chuyện của hai người nhìn bóng ngài tan biến.
Rồi chúng tôi cùng tiến về phía của đô thành,
Trong tâm khảm an lành bởi những lời thánh thiện.

Chúng tôi đi vào thành không có gì trở ngại.
Bản thân tôi lúc này muốn biết được những ai
Ở bên trong pháo đài được canh phòng nghiêm ngặt,

Khi vừa bước vào trong nhìn chung quanh tôi thấy
Khắp bốn phương tám hương một khoảng vắng mênh mông,
Đầy những tiếng khóc than và nỗi đau cực đại.

Như nghĩa địa A-li nơi sông Rhôn thầm thỉ,
Hay nghĩa trang Po-là bên vịnh Car-na-ro,
Tưới tẩm những bến bờ và biên cương nước Ý,

Trên mặt đất ghồ ghề của hai vùng đất đó,
Đầy dẫy những nấm mồ chẳng khác gì ở đây
Chỉ mỗi nỗi sâu cay lớn hơn trong huyệt mộ.

Khắp nơi ánh lửa hồng cháy bùng lên vĩnh viễn
Khiến cho những nấm mồ rực nóng tựa sắt nung
Hơn những gì ước mong của một tay thợ luyện.

Tất cả mọi nắp hòm trên mồ đều mở rộng
Và tiếng thét hãi hùng ở bên dưới vọng lên
Đến từ những vong nhân đớn đau và tuyệt vọng.

Và tôi nói: ‘Thầy ơi, những người con nghe thấy
Vùi trong những nầm mồ to lớn này là ai
Mà sao tiếng thở dài lại đau thương nhường ấy?’

Và thầy trả lời tôi: ‘Họ là người lãnh đạo,
Cùng tín đồ dị giáo với đường lối khác nhau.
Ở dưới đó rộng sâu hơn những gì con đoán.

‘Mỗi nấm mồ chôn chung những tội nhân cùng phái,
Bị lửa hồng thiêu cháy nhiều ít chẳng tương đồng.’
Rồi chúng tôi âm thầm rẽ lối đi bên phải,

Giữa Những Bước Tường Cao Và Muôn Vàn Khổ Ải.

========
* Pháp Hoan dịch từ bản dịch tiếng Anh của Robert và Jean Hollander, tham khảo thêm các bản dịch của Allen Mandelbaum, John Ciardi, A. S. Kline và Henry Wadsworth Longfellow.
* Artwork by Gustave Dore.
* Ủng hộ Pháp Hoan: https://phaphoan.com/contact/