50 bài Haiku – Matsuo Basho (松尾笆焦,Tùng Vĩ Ba Tiêu)

* Thỉnh ấn phẩm 100 haiku và tranh minh hoạ của đại sư Matsuo Bahso
https://phaphoan.com/2024/12/25/an-pham-100-tranh-tho-haiku-cua-dai-su-matsuo-basho/
* Thỉnh ấn phẩm: 100 bài haiku waka kanshi và tranh minh hoạ của nhiều tác giả
https://phaphoan.com/2024/11/29/an-pham-100-buc-tranh-tho/
* Thỉnh thi phẩm: Sau Khải Huyền
https://phaphoan.com/2024/10/30/thong-bao-xuat-ban-phap-hoan/
* Thỉnh thi phẩm: Lịch Mùa
https://phaphoan.com/2022/09/05/lich-mua-phap-hoan-2/

=============
50 bài Haiku của Matsuo Basho (松尾笆焦,Tùng Vĩ Ba Tiêu)
Pháp Hoan (法 歡) chuyển dịch

Mưa mùa hạ bay qua
phải chăng mưa sẽ xoá
những nhịp cầu Seta!

Trong phòng trọ của tôi
lấp đầy ô cửa sổ
vầng trăng thu rạng ngời.

Hương hoa cúc thoảng qua
leo lên con đường tối
dự lễ hội ngàn hoa.

Trăng thu sáng lung linh
cả đêm tôi dạo bước
quanh bờ ao một mình.

Ơ kìa chú chim oanh
cớ sao ỉa lên cả
chiếc bánh gạo ngoài sân!

Đêm mùa xuân ngọt ngào
tan đi, khi ta ngắm
hoa anh đào trên cao.

Giọng chú dế ngân vang
giữa những con tôm nhỏ
trong một phiên chợ làng.

Kìa thân cây đào già
không rơi một chiếc lá
khi gió mùa thu qua.

Trong cơn mưa mùa xuân
đôi chân con diệc trắng
đang trở nên ngắn dần.

Hơi nóng đã phủ mờ
độ chừng dăm ba thốn
trên đầu ngọn cỏ khô.

Ở núi A-sa-ma
dọc đường tung sỏi đá
khi gió mùa thu qua.

Mùa thu đã đến rồi
mang một màu xanh ngọc
đồng lúa và biển khơi.

Sương giá lúc nửa đêm
tôi sẽ mượn chiếc áo
của bù nhìn khoác lên.

Trong ngôi làng cổ xưa
trước nhà nào cũng có
những quả hồng đung đưa.

Mùa thu đã tới rồi
cả hạt mưa kia cũng
tròn như trăng giữa trời.

Sương dưới đồi mênh mông
trong một đêm trăng sáng
là mây trên cánh đồng.

Chớp loé lên rạng ngời
bay vào trong bóng tối
tiếng diệc kêu giữa trời.

Chùa Suma mát lành
thoảng bên tai tiếng sáo
trong những tàng lá xanh.

Cúc mùa đông tàn rồi
không có gì để viết
ngoại trừ củ cải thôi.

Năm cũ sắp qua rồi
tiếng người đang giã gạo
trăng non sáng trên trời.

Sau khi giã gạo xong
vương một làn bụi mỏng
đoá cúc vàng mùa đông.

Tiếng gà trống gáy to
mưa mùa đông đổ xuống
ở bên trên chuồng bò.

Cơn mưa đổ xuống rồi
cây tùng kia bực dọc
đợi tuyết hoa giữa trời.

Lối về Kinh đô ôi
những đám mây băng đã
giăng qua nửa bầu trời.

Uống chén rượu sa kê
giữa đêm đông mất ngủ
tuyết rơi khắp bốn bề.

Đừng hành xử như tôi
nếu không thời chẳng khác
quả dưa vàng tách đôi.

Dọn nhà ngày cuối năm
cuồng phong đang gào thét
trên ngọn cây tuyết tùng.

Vừa mới được sinh ra
ở trong ngày Phật Đản
chú nai vàng đốm hoa.

Ngay cả chú lợn rừng
cũng dường như lúng túng
trong gió mưa bão bùng.

Bên dưới vầng trăng thanh
mùi sake thấm đẫm
trong những làn sóng xanh.

Dẫu chuông đã tàn rồi
mùi hương anh đào vẫn
còn ngân vang một hồi.

Sương giá vừa đi qua
những nhành cẩm chướng dại
trên bếp lò đơm hoa.

Dọc theo lối xưa này
trong đền đài, nhà cỏ
chim én lượn lờ bay.

Nào muộn phiền gì đâu!
dẫu cơn mưa đổ xuống
chẳng có ô trên đầu.

Ánh mặt trời xa xôi
đóng băng trên lưng ngựa
chiếc bóng nhỏ của tôi.

Ơ kìa đoá triêu nhan
cả mày cũng chẳng thể
làm bạn giữa trần gian.

Ôi ấm áp làm sao!
trong đêm đông lạnh nhất
ta ngủ cùng với nhau.

Tượng đã vỡ từ lâu
hơi nóng trên nền đá
vươn gần tới đỉnh đầu.

Sương trắng tràn nơi nơi
Phú Sĩ sơn khuất dạng
nhưng tim vẫn bồi hồi.

Mùi lan còn vấn vương
ở trên cánh bướm nhỏ
mà ngỡ mùi trầm hương.

Em là cánh bướm bay
còn ta là Trang Tử –
ai trong giấc mộng này?

Ngủ trong chùa một mình
với tâm tư thành kính
tôi ngắm vầng trăng xinh.

Vào chén rượu của tôi
này nhạn ơi đừng để
một giọt bùn nào rơi.

Đợi chờ hoa tuyết rơi
trên khuôn mặt tửu khách
chớp sáng lên rạng ngời.

Tiếng đỗ quyên vang xa
ngựa quay đầu nhìn lại
cánh đồng cỏ bao la!

Khi nhìn thấy anh đào
cả một miền ký ức
bỗng trở nên dạt dào.

Cớ sao mùa thu này
tôi trở nên già cả?
chim lẩn khuất tầng mây.

Trên giường bệnh, tôi không
ăn nổi chiếc bánh gạo.
kìa cây đào đơm bông!

Mệt mỏi đến tận xương
nếu ngã, ta sẽ ngã
trên cánh đồng đinh hương.

Chuyến hành trình dở dang
chỉ giấc mơ rong ruổi
trên những đồng cỏ hoang.

_______________
* Pháp Hoan dịch từ bản dịch tiếng Anh của Sam Hamill trong Narrow Road to The Interior and Other Writings (Con Đường Hẹp Thiên Lý và Những ghi chép khác), bản dịch tiếng Anh của Robert Hass trong The Essential Haiku, Versions of Basho, Buson & Issa và bản dịch tiếng Anh của Jane Reichhold trong Basho, The Complete Haiku. Nguyên tác thơ của Matsuo Basho (松尾笆焦, Tùng Vĩ Ba Tiêu).
* Đóng góp: https://phaphoan.ca/contact/