Chương 28: Bầu Trời Tâm Thức
(Haiku Cho Tâm Hồn: 108 Bài Thơ Để Nuôi Dưỡng Sự Tỉnh Thức & Mở Rộng Trái Tim)
Để thấy cái Vô Cùng
nhìn ra ngoài cửa sổ
vào trời xanh muôn trùng.
To see Void vast infinite
Look out the window
Into the sky.
_ALLEN GINSBERG
Đây là bài haiku tuyệt mệnh của Allen Ginsberg, được viết khoảng một tuần trước khi ông qua đời. Theo truyền thống Nhật Bản, những thi sĩ haiku hoặc các thiền sư thường để lại những bài thơ từ thế (jisei; 辞世), như một phương cách để giữ cho tâm thức được tỉnh táo, ngay cả trong lúc tật bệnh hoặc đang nằm trên giường chết, để viết xuống những lời sau cùng nhằm phản ánh sự thấu hiểu về cuộc đời của vị đó. Với tư cách là một hành giả của cả hai truyền thống thiền và haiku, Ginsberg đã từng nói với tôi trong nhiều buổi gặp mặt về việc ông đã kính ngưỡng truyền thống này ra sao và ao ước được thực tập nó vào một ngày nào đó. Bài thơ này thực ra là một trong những hình thức thử nghiệm haiku được gọi là Haiku Kiểu Mỹ (American sentences), ban đầu được sáng tác với một dòng duy nhất.
Bài haiku này là một sự nhắc nhở tuyệt vời về một bài tập đơn giản trong truyền thống Phật Giáo Tây Tạng được gọi là Thiên quán (sky meditation*): Nhìn lên bầu trời rộng lớn và cảm nhận sự bao la bất tận của không gian, thứ làm cho tâm thức của chúng ta dừng lại trước những mối âu lo trong giây phút hiện tại. Bầu trời chỉ đơn thuần là sự nhắc nhở về không gian bao la, thứ luôn có mặt bên trong mỗi chúng ta, thứ chúng ta có thể tiếp xúc vào bất cứ lúc nào. Dẫu chúng ta đang ở đâu, chúng ta luôn có thể dừng lại và ngước nhìn lên bầu trời, hay thậm chí chỉ cần tưởng tượng ra nó…và thở ra một hơi thật dài và thật khoẻ. Trong khoảnh khắc đó, chúng ta trở về với trạng thái tự nhiên của tâm thức, thứ luôn rộng mở và bao la như bầu trời; và những gì còn lại chỉ là những tâm hành và cảm thọ như những đám mây trời bay qua. Trong bất kỳ giây phút nào chúng ta cũng có thể trở về với bầu trời tâm thức của chính mình.
_________________
* Sky meditation: sky trong nguyên tác có thể là bầu trời, mà cũng có thể là phép thiền Sudarshan Kriya Yoga.
** Pháp Hoan dịch từ bản tiếng Anh của Patricia Donegan trong Haiku Cho Tâm Hồn: 108 Bài Thơ Để Nuôi Dưỡng Sự Tỉnh Thức & Mở Rộng Trái Tim (Haiku Mind, 108 Poems to Cultivate Awareness & Open Your Heart).
💙
ThíchThích