Phần I: HOẢ NGỤC
Chưa chú thích, còn chỉnh sửa và bổ sung
============
Canto VIII: (943-1069)
Tôi cũng muốn nói thêm rằng rất lâu trước đó
Trong khi hai thây trò tiến đến ngọn tháp to
Đôi mắt đã dán vô đỉnh tháp cao đồ sộ.
Nơi hai đốm lửa hồng thay phiên nhau nhấp nháy
Thật khó để nhìn thấy một đốm lửa đằng xa
Trong đêm tối bao la đang bùng lên đáp lại.
Quay về phía đại dương của trí khôn diệu vợi,
‘Điều này có nghĩa gì? Và đốm lửa đằng kia
Đang đáp trả những gì? Ai thắp lên?’ Tôi hỏi.
Và thầy nói với tôi: “Trên những con sóng vỗ,
Thứ sắp sửa hiển lộ con sẽ thoáng nhận ra,
Nếu hơi nước nhạt nhoà không che đi điều đó.
Chưa có mũi tên nào kéo căng từ cung nỏ
Lao đi với tốc độ kinh khiếp giữa không gian
Có thể sánh ngang bằng một chiếc thuyền bé nhỏ
Ngay chính lúc này đây lướt đi trên mặt nước,
Tiếng một kẻ lái đò gào lên trước mặt tôi:
‘Có mà chạy đằng trời, tên vong nhân uế trược!’
‘Fle-gy-as hỡi ôi, đừng rống lên vô lối,’
Thầy của tôi mở lời: ‘Mi sẽ chở chúng ta
Cho đến lúc vượt qua được bãi lầy tăm tối.’
Như một kẻ bao lần nghe thấy lời lường gạt
Khiến ở trong tâm khảm dấy lên nỗi căm hờn,
Cũng vậy cơn điên cuồng của chính Fle-gy-as.
Khi thuyền vừa cập bờ thầy của tôi xuống trước,
Rồi thầy đưa tay mình đỡ tôi bước theo sau.
Lúc ấy thuyền bắt đầu lún sâu vào mặt nước.
Hai thầy trò chúng tôi vừa đứng yên vào chỗ
Mũi của con thuyền cổ liền rẽ sóng băng đi
Sâu hơn so với khi chở vong linh khốn khổ.
Trong khi thuyền chúng tôi vượt qua con lạch chết
Một vong nhân vấy bùn trỗi dậy, giọng gắt gao:
‘Ngươi là ai cớ sao đến khi giờ chưa hết?’
Tôi trả lời vong nhân: ‘Ta đến, không ở lại.
Ngươi là ai sao phải chịu dơ dáy dường này?’
‘Tôi nằm trong những người đang khóc than.’ Hắn nói.
Tôi trả lời vong nhân: “Này linh hồn ác độc,
Cầu cho ngươi than khóc, rên rỉ mãi không thôi.
Ta vẫn nhận ra ngươi dẫu bùn vây nhem nhuốc.’
Đoạn hướng về mạn thuyền hắn đưa tay ra với,
Thầy của tôi dè chừng liền vội gạt ra ngay,
‘Hãy cút khỏi nơi này cùng những con chó đói!’
Rồi thầy lấy hai tay ôm cổ tôi thật chặt,
Và hôn lên khuôn mặt: ‘Ôi linh hồn công tâm,
Cầu người thai nghén con được phước ân tối thắng!’
‘Hắn là kẻ kiêu căng khi còn trên trần giới.
Không một chút tốt lành trong ký ức cho nên
Bóng hình hắn ngày đêm chìm vào cơn tức tối.
Bao vua chúa trên đời nghĩ rằng mình vĩ đại
Khi đoạ xuống đây rồi thành đám lợn tanh hôi,
Chỉ còn lại những lời khinh khi từ đồng loại!’
Tôi vội nói: ‘Thầy ơi, quả thật con ao ước
Thấy hắn bị nhấn chìm trong bùn đất nhớp nhơ
Trước khi chiếc thuyền đưa hai ta qua hồ nước.’
Và thầy nói với tôi: ‘Trước khi thuyền cập bến
Con sẽ được mãn nguyện với những gì con mong.
Bởi khát khao trong lòng sớm thôi được thực hiện.’
Lời thầy vừa nói xong tôi thấy tên cấu uế
Bắt đầu bị cắn xé bởi một đám vong nhân,
Tôi vẫn còn ngợi khen và cám ơn Thượng Đế.
‘Phi-lip Ar-gen-ti!’ Đám vong nhân la hét,
Và linh hồn điên tiết đến từ xứ Flo-rence
Cắn mạnh vào bản thân với hàm răng gớm ghiếc.
Chuyện của kẻ tội đồ chúng tôi không còn nhắc,
Khi những lời than khóc vọng đến ở bên tai
Tôi chậm rãi nhoài người để phóng xa tầm mắt.
Và thầy nói với tôi: ‘Lúc này đây con sẽ
Thấy nơi ta sắp ghé là thành phố Di-tê,
Với cư dân nặng nề và quân đoàn mạnh mẽ.’
Và tôi nói: ‘Thầy ơi, quả thực con thấy rõ
Những thánh đường rực rỡ đang đứng ở trong thung
Như thể vừa được nung từ những nguồn lửa đỏ.
‘Những ngọn lửa vĩnh hằng,’ thầy dẫn đường chỉ dạy,
‘Từ chính địa ngục này đang thiêu đốt bên trong
Khiến cho chúng rực hồng như những gì con thấy.’
Và cuối cùng chúng tôi đến con hào sâu nhất
Chạy xung quanh u thành và những bức tường xây
Mà tôi thấy ở đây dường được làm bằng sắt.
Chỉ khi thuyền chúng tôi lượn quanh một vòng rộng
Rồi đến bờ đất trống nơi đó gã lái đò
Quát một tiếng thật to: ‘Xuống đi, kia là cổng.’
Tại ngưỡng cửa tôi nhìn thấy một nghìn thiên sứ
Đoạ xuống từ thiên đường đang giận dữ hét vang
‘Tên nào dám cả gan bước chân vào đô xứ
Của những kẻ qua đời trong khi đang còn sống?’
Thầy của tôi cẩn trọng đưa tay giữa thinh không
Để ra hiệu rằng ông muốn nói riêng với chúng.
Đám thiên sứ dường như giảm đôi phần khinh miệt
Và nói: ‘Chỉ ông vào. Còn tên nọ biến mau,
Kẻ liều lĩnh mong cầu vô vương quốc người chết.
‘Hãy để hắn trở về một mình trên ác đạo –
Xem hắn phải thế nào, còn ông ở lại đây,
Kẻ đã dẫn tên này qua đến miền khổ não.’
Bạn đọc thử nghĩ xem sao tôi còn hăng hái
Khi nghe ra những lời nguyền rủa của ma quân?
Tôi nghĩ rằng bản thân chẳng bao giờ trở lại.
‘Nhưng thầy hướng đạo ơi, hơn bảy lần thầy đã
Cho con sự nhiệt thành và tín thác trong tâm.
Thầy cũng đã giúp con vượt qua bao hiểm hoạ,
‘Đừng bỏ con lúc này,’ tôi khóc, ‘con bất lực!
Nếu như đám thiên thần không cho xuống vực sâu
Thời ta hãy cùng nhau rời khỏi miền địa ngục.’
Nhưng bậc thầy dẫn đường người dẫn tôi đến đó
Nói rằng: ‘Chớ hoảng sợ. Không ai được cản ngăn,
Bởi vì đấng quyền năng trên kia an định rõ.
‘Con hãy chờ ở đây và tìm cách an ủi
Tinh thần mệt mỏi này với hy vọng khôn ngoan.
Ta sẽ không bỏ con lạc trong miền u tối.’
Nói rồi thầy rời đi để mình tôi đứng đợi,
Người cha lành bỏ lại trong tim mối nghi ngờ,
‘Được’ và ‘Không’ bấy giờ tranh nhau không ngừng nghỉ.
Tôi không thể nghe ra những lời thầy đề xuất,
Nhưng với đám thiên thần thầy nán lại không lâu
Trước khi chúng tranh nhau chạy vào trong ngục thất.
Kẻ thù của chúng tôi đóng toàn bộ cổng lại
Còn bậc thầy dẫn lối bị bỏ đứng bên ngoài,
Đoạn thầy tôi quay người và bước đi chậm rãi.
Mắt thầy hướng xuống nền và ở trên vầng trán
Không còn chút nhiệt thành, thầy cất tiếng bi thương:
‘Kẻ nào dám cản đường ta vào nơi khổ nạn?’
‘Cơn bất bình của ta con chớ nên lo lắng,
Bởi cuộc giao tranh này ta chiếm thế thượng phong,
Mặc những kẻ bên trong đang ra sức ngăn cản.
‘Sự xấc láo, con xem, chẳng có gì mới cả:
Tại một cánh cổng khác chúng từng diễn trò này.
Và từ đấy đến nay cổng ấy không còn khoá.
‘Những dòng chữ chết người con thấy trên cổng đó.
Bên trong nó, lúc này, bóng dáng một oai linh
Đang đi xuống một mình qua vòng ngục đau khổ,
Và Ngài Sẽ Mở Tung Cánh Cổng Vào Thành Phố.’
========
* Pháp Hoan dịch từ bản dịch tiếng Anh của Robert và Jean Hollander, tham khảo thêm các bản dịch của Allen Mandelbaum, John Ciardi, A. S. Kline và Henry Wadsworth Longfellow.
* The Barque of Dante by Eugène Delacroix.
PHÁP HOAN | 法歡 
ThíchThích