THẦN KHÚC – HOẢ NGỤC (Canto II) – DANTE ALIGHIERI

THẦN KHÚC – DIVINA COMMEDIA
(DANTE ALIGHIERI)
Phần I: Hoả Ngục
Canto II: (câu 137-278)
(Còn chỉnh sửa và bổ sung)
Đọc Canto I ở đây: https://phaphoan.com/…/than-khuc-divina-commedia-cau…/
_______________________________

Ngày đang dần trôi qua và không gian xẫm tối
Giúp tất cả mọi loài được giải thoát tự do
Khỏi mệt mỏi âu lo ở bên trên thế giới;

Và tôi đã sẵn sàng cho giao tranh sắp tới
Của chuyến hành trình dài và của nỗi thương tâm,
Nếu trí nhớ chẳng lầm sẽ rành mạch kể lại.

Khẩn cầu các Nàng Thơ và Thiên Tài giúp đỡ;
Những gì tôi thấy rõ Ký Ức đã hằn sâu,
Bao phẩm chất thanh cao giờ đây xin hiển lộ!

‘’Ngài là kẻ chỉ đường,’’ tôi mở lời cất tiếng:
“Xin ngài hãy xem chừng năng lực ở bên trong
Có xứng đáng hay không để vào con đường hiểm.

Ngài đã từng nói rằng cha của Syl-vi-us,
Với xác thịt con người, mục nát và suy vi
Vẫn không hề hấn chi khi vào nơi hoả ngục.

Nhưng nếu như Kẻ Thù của tất cả Cái Ác
Đã đo lường cân nhắc mọi phải trái đúng sai,
Và những gì tương lai mà ông sẽ gánh vác,

Thời nhân từ với ông cũng dễ dàng hiểu nổi,
Vì ông được chọn làm cha của thành Rô-ma
Và đế chế nguy nga bởi thiên đường thượng giới;

Nếu sự thật nói ra thời cả hai chẳng phải
Sẽ là chốn thiêng liêng nơi ngôi báu thuộc về
Người kế vị nay mai của Phê-rô vĩ đại?

Và qua chuyến hành trình mà ngài đã ca ngợi,
Những gì ông học hỏi sẽ mang lại vinh quang,
Và cả chiếc áo choàng của Hồng Y Giáo Hội.

Rồi đến Thánh Tông Đồ cũng đi vào ngục tối,
Để giúp đỡ con người củng cố lại Đức Tin
Khiến bao chúng sinh linh tìm về nơi Cứu Rỗi.

Còn riêng về phần tôi, cớ sao tôi lại dám?
Phau-lô? Ae-ne-as? Tôi nào phải cả hai;
Không hề có một ai nghĩ rằng tôi xứng đáng.

Vậy nếu tôi bằng lòng qua bên kia thế giới,
Thời quả lắm điên rồ! Ngài là đấng anh minh,
Hẳn hiểu rõ ngọn ngành những gì tôi muốn nói.’’

Như một người không còn muốn những điều đã muốn
Và mục đích đổi dời khi ý tưởng phát sanh
Để từ bỏ dần dần những gì vừa khởi xướng,

Cũng vậy khi lang thang trên sườn dốc tối ám,
Bởi lo lắng muộn phiền nên nhuệ khí tiêu tan
Và đánh mất hoàn toàn cả tấm lòng quả cảm.

“Nếu ta hiểu rạch ròi những gì anh diễn đạt,’’
Bóng hình cao thượng nọ cất tiếng nói rõ rành,
‘’Thời linh hồn của anh đã vướng vào hèn nhát,

Thứ trên vai người đời thường đè lên trĩu nặng –
Đã biết bao nhiêu lần cản trở ánh vinh quang –
Như dã thú kinh hoàng trước cảnh chiều tắt nắng.

Ta sẽ kể anh hay để vơi cơn khủng hoảng,
Lý do gì ta đến và những điều ta nghe
Trước tình cảnh éo le của anh ta thấu cảm.

Khi ta là linh hồn vẫn còn chưa định phận;
Một thiếu nữ thánh thần, xinh đẹp gọi tên ta,
Trước hình dung chói loà ta cầu xin mệnh lệnh.

Đôi mắt nàng long lanh hơn muôn vàn tinh tú;
Lời nói nàng dịu ngọt, êm ái và khoan thai –
Rót nhẹ vào đôi tai như giọng ca thiên sứ.’’

‘’Ôi người Man-tu-a, ôi linh hồn tử tế,
Tiếng tăm ngài vẫn thế, còn mãi với thời gian,
Chẳng bao giờ biến tan cho đến khi tận thế,

Người bằng hữu của ta quả thật kém may mắn,
Trên dốc bị ngáng đường, buồn bã và đơn côi;
Quay đầu mãi không thôi trong mê man khiếp đảm.

Lời khẩn cầu ta nghe khi ở trên Thiên Giới,
Rằng chàng đã lạc lối, ta sợ hãi lắm thay,
Không còn đủ cơ may vào những giây phút cuối.

Xin ngài hãy đi ngay; dùng lời lẽ thuyết phục,
Hay bất cứ cách gì để giúp chàng vượt qua,
Khi ấy bản thân ta mới nguôi ngoai được chút.

Be-a-trice là ta, người mong ngài cứu giúp;
Ta đến từ chốn ấy, và chốn ấy là nhà;
Những gì ta nói ra do Tình Yêu thúc giục.

Nay mai khi trở về bên trên miền Thượng Giới,
Ta sẽ ca ngợi ngài trước mặt Đấng Oai Linh.’’
Đoạn rồi nàng lặng thinh, và ta cất tiếng nói:

‘’Người chính là nguyên do, thưa quý bà nhân đức
Khiến toàn bộ con người vượt thắng mọi kỳ quan
Bên dưới cõi trần gian cùng thiên cầu nhỏ nhất.

Lệnh của người nhận về với tấm lòng tha thiết,
Dẫu đã vâng lời rồi vẫn thấy chậm làm sao;
Nên còn ước nguyện nào người hãy cho tôi biết.

Và hãy nói tôi nghe sao người không ngần ngại –
Đi vào vực thẳm này, rời bỏ bầu trời cao
Nơi người mãi khát khao để được quay trở lại?’’

Nàng liền trả lời ta: ‘’Bởi vì ngài mong mỏi,
Nên ta sẽ tỏ bày vắn tắt để ngài hay,
Sao ta lại đến đây mà không hề kinh hãi.

Những gì có quyền năng khiến chúng ta tổn hại
Thời ta nên sợ hãi những thứ đó mà thôi,
Điều ngược lại trên đời không cớ gì phải sợ.

Ta đã được sinh ra bởi tình yêu Thiên Chúa,
Nỗi đau khổ của ngài không thể chạm vào ta,
Vẫn nguyên vẹn thịt da khi vào trong lửa đỏ.

Ở bên trên nước trời có Thánh Bà đức độ,
Chỉ vì thương xót người mà ta đã nài van,
Nên đạo luật thiên đàng đã một phen huỷ bỏ.

Bà gọi Lu-ci-a rồi mở lời cầu khẩn:
‘’Một tín đồ trung thành đang đau đớn khôn nguôi
Nên ta phó thác ngươi để ra tay cứu vãn.’’

Nữ thần Lu-ci-a, kẻ thù muôn ác hại,
Liền hoá hiện thân hình rồi tìm đến tận nơi
Trong khi ta đang ngồi với Rachel cổ đại.

‘’Be-a-trice hỡi ôi, đấng Chúa Trời ca ngợi,
Sao vẫn chưa tìm tới để cứu kẻ yêu con,
Và cũng chỉ vì con mà rời xa trần giới?

Con có thấy tử thần và chàng đang chống trả?
Con có nghe tiếng chàng đang buồn bã khóc than?
Trên dòng nước bạo tàn, tối tăm hơn biển cả?’’

Ở trên cõi đời này quả thực chưa từng có
Người nào ghét điều dữ và mong muốn điều hay
Hơn cả chính ta đây – khi nghe bà thổ lộ-

Nên ta xuống chốn này, từ thiên đường lộng lẫy,
Và phó thác niềm tin vào lời nói thảo ngay,
Thứ đã vinh danh ngài và những ai nghe thấy.’’

Khi những lời giãi bày của nàng vừa chấm dứt,
Nàng liền quay mặt đi với mắt ướt lệ nhoà,
Điều này chỉ khiến ta thêm bội phần gấp rút.

Rồi ta tìm đến anh như điều nàng khao khát;
Và giúp anh giải thoát khỏi nanh hàm thú hoang,
Thứ đã chắn ngang đàng dẫn lên miền cực lạc.

Vậy hãy nói ta nghe cớ sao anh trì hoãn?
Sao chất chứa đớn hèn trong mạch máu con tim?
Đâu rồi cơn nhiệt tình và tấm lòng can đảm,

Khi có ba đức bà cùng phước ân tối thắng
Luôn một lòng lo lắng ở trên bầu trời xa
Và hứa hẹn của ta chẳng giúp thêm gì đặng?’’

Khác gì một cành hoa trong màn đêm lặng lẽ
Đang cúi gập thân mình bởi cái rét cắt da,
Lúc mặt trời hiện ra lại vươn lên mạnh mẽ,

Cũng vậy, bản thân tôi, khi sức cùng lực kiệt;
Bỗng một luồng hơi ấm xuyên vào thấu tâm can,
Nói những lời hân hoan như người vừa hoá kiếp:

‘’Ôi nàng, đấng từ bi, đã vì tôi giúp đỡ!
Và ngài, đấng kiêu hùng, đã vâng lãnh trời xanh,
Qua lời lẽ chân thành mà chính nàng bày tỏ!

Và ngài đã giúp tôi thoát khỏi bao nỗi sợ
Bởi ngôn ngữ chân thành làm nóng cả con tim,
Mục đích chuyến hành trình lại sống thêm lần nữa.

Nào ta hãy đi thôi; hai người nhưng một lối:
Ngài là Thầy, là Chúa, là Hướng Đạo của tôi.’’
Tôi cảm thán đôi lời trong khi ngài bước tới,

Rồi Theo Vào Con Đường Hiểm Nguy Và U Tối.

____________________
* Pháp Hoan dịch từ bản dịch tiếng Anh của John Ciardi và Allen Mandelbaum, có tham khảo thêm những bản dịch khác của A. S. Kline và Henry Wadsworth Longfellow.
* Artwork: Inferno, Canto 2 : The darkening sky of the first night, illustration from “The Divine Comedy” by Dante Alighieri, 1885.
* Ủng hộ tác giả: phaphoan.ca/contact/